De Leeghemnaere in de kijker : Dirk Syoen
In de Begijnestraat, op twee steenworpen van de weg en weggestoken tussen bomen en akkers, staat het huis van Dirk Syoen. Al 269 jaar lang. Dirk woont in het oudste, authentieke, nog bewoonde huis van Ledegem. Hij woont en leeft op het ritme van de natuur, mee met de seizoenen. Zijn huis ademt vele verhalen. Een portret mocht niet uitblijven.
Natuurlijk is er in Ledegem ook het Peereboomhuis, daterend van 1726. Ook dat heeft zijn authenticiteit bewaard, maar het is niet meer bewoond. En er is ook de Oosthovehoeve, die al voorkomt op een figuratieve kaart in het “Landboek van Ledegem” (1735-1736). Maar die hoeve is ondertussen volledig gerestaureerd. Voor bewoonde authenticiteit moet je in de Begijnestraat zijn.
De vroegste geschiedenis
De hoeve van Dirk werd gebouwd in 1754 en omvat vandaag 1 ha landbouwgrond. Vroeger beschikte de hoeve echter over 5 ha. Het was een gemengd bedrijf. Men verbouwde er tarwe, aardappelen, bieten, vlas en cichorei. Dirk heeft nog geweten dat er ook tabak werd geteeld. Er staat trouwens nog een complete ast op het erf, waar de genaaide tabaksbladeren in verdiepingen werden opgehangen en waar gestookt werd met cokes om het drogingsproces te versnellen. “Ik was nog te klein om te “moeten” helpen, maar ik zie het nog zo voor me”, vertelt hij. De voorgaande generaties bewoners hadden een paard, een aantal koeien, varkens en wat kippen. De hoeve was lange tijd eigendom van ene Cossement uit Rollegem-Kapelle. Het waren Constant Devos en Hermelie Mylle die de hoeve vanaf ongeveer 1880 van hem “pachtten”.
Schuwe Maandag
Het waren Constant en Hermelie die begin WO I de 5 wezen van Theofiel Cinjaere adopteerden. Op 19 oktober 1914, een dag die ondertussen bekend staat als Schuwe Maandag, werd Theofiel Cinjaere door de Duitsers, doodgeschoten vlak voor zijn huisje, ter hoogte van het huidige Huis Maria. De Duitsers beschuldigden Theofiel en 16 andere Ledegemnaren dat zij op hen hadden geschoten, terwijl het eigenlijk zich terugtrekkende Franse franc-tireurs waren. Ze werden allemaal geëxecuteerd. Theofiel was 5 weken daarvoor weduwnaar geworden met 5 kinderen.
Vanaf 1936 werd deze kleine hoeve eigendom van Odiel Popelier, afkomstig uit Moorslede en Rachel Cinjaere, de jongste van de vijf Cinjaeres. Zij bewoonden ook de hoeve tot 1950. De hoeve werd vanaf 1950 tot 2000 gepacht door Achiel Sioen en Rachel Cauwelier. Op dat moment was de hoeve al te klein geworden om zelfbedruipend te zijn en Achiel ging bijwerken in de plaatselijke slachterij, zoals zovele Ledegemse kleine boeren, die in de volksmond ook wel “kortweunders” worden genoemd. Zoon Dirk kocht de hoeve in 2000.
Het huis was aanvankelijk een tweewoonst met op iedere hoek een kleine kelder, die van buitenaf toegankelijk was. Dat was niet ongebruikelijk in die tijd. Bovendien is er op ongeveer de helft van de toenmalige kadasterplannen sprake van een “geytekot” en een “vertrek”. Dit laatste is oud West-Vlaams voor een al of niet aangebouwde W.C. aan het woonhuis buiten. En ook hier heeft het huis een buiten-WC.
Kinderboerderij
Het huis heeft geen strooien dak meer en de aarden vloer die vroeger moest “gerakeld en aangestampt” worden is ook vervangen door een tegelvloer. De tweewoonst werd ééngemaakt, maar voor de rest is alles gebleven zoals in 1754. Alle “aanhorigheden” zoals het “geytekot” worden nog volop gebruikt. En al heeft Dirk geen paard meer, andere dieren vind je er nog genoeg. Met 3 geiten, 4 katten, 35 cavia’s, 50 duiven, 40 hanen en hennen van diverse rassen, 20 eenden, 3 ganzen en 50 vogels, vooral parkieten, kan je rustig van een uitgebreide kinderboerderij spreken. En met een moestuin van 1 ha is het duidelijk dat hij niet vaak naar de winkel moet. Dirk, een “kortweunder” zoals er niet veel meer zijn.
Dirk, vóór zijn woonst, genietend van de eerste zonnestralen in dit nog prille voorjaar.
